แต่เดิมเนินปราสาทคงเป็นอาคารไม้ ที่มีฐานก่อด้วยอิฐ มุงหลังคาด้วยกระเบื้องดินเผา เมื่อทรุดโทรม เครื่องไม้พังลง บรรดากระเบื้องเหล่านั้นเลื่อนตกลงมาอยู่ด้านข้างอาคาร ทับทมจนกลายเป็นเนินดิน พูนสูงที่สุดในเมืองสุโขทัย จนถึงพุทธศักราช 2376 รัชกาลที่ 4 เมื่อยังผนวชเป็นพระภิกษุ เสด็จมาถึงที่นี่แล้วทรงพบหลักศิลาพร้อมกับแท่นหินที่เชื่อว่าคือพระแท่นมนังศีลาบาตร สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ทรงบันทึกเหตุการณ์ในคราวนั้นไว้ในพระนิพนธ์ "อภินิหารการประจักษ์" ว่า ชาวบ้านแถบเมืองโบราณสุโขทัยเชื่อกันว่า บริเวณนั้นเป็นที่ศักดิ์สิทธิ์ และทรงเรียกว่า "เนินปราสาท"

ปัจจุบันเนินปราสาทได้รับการขุดแต่งโดยกรมศิลปากร ปรากฏเป็นฐานอาคารก่อด้วยอิฐ พบโบราณวัตถุ เช่น กระเบื้องมุงหลังคา เครื่องสังคโลก เครื่องถ้วยจีนแบบชิงไป๋ และเครื่องถ้วยเขมร ซึ่งเก่าแก่เป็นอันดับต้นๆ ของเครื่องถ้วยที่ขุดพบในเมืองสุโขทัย ตอกย้ำว่าเป็นพื้นที่ที่มีการใช้ประโยชน์มาตั้งแต่ดั้งเดิม แต่จะใช้ประโยชน์ในแง่ใดนั้นยังไม่มีข้อสรุปแน่ชัด แต่นักวิชาการยุคปัจจุบันเชื่อว่าอาจไม่ใช่ปราสาทที่ประทับของกษัตริย์ อาจเป็นสถานที่ประชุมของเมือง เรียกว่า "สันนิบาตศาลา" หรืออาจเป็นศาลาของวัดมหาธาตุเพราะมีคูน้ำล้อมรอบวัดกับเนินปราสาทไว้ด้วยกัน หรือไม่ก็อาจเป็นอโรคยศาลา สำหรับแจกจ่ายยาสมุนไพร เพราะพบหินบดยาในพื้นที่ก็เป็นได้

ความหลังในดงตาล

ดงตาล บริเวณเนินปราสาทปัจจุบันมีการปลูกต้นตาลไว้มากมาย ตามข้อความในศิลาจารึกที่ระบุว่า พ่อขุนรามคำแหงโปรดฯ ให้ปลูกต้นตาล สร้างศาลาไว้ แล้วประดิษฐานพระแท่นมนังศีลาบาตรสำหรับทรงว่าราชการ และนิมนต์พระสงฆ์มาเทศน์ให้ชาวเมืองฟังในวันพระ

พระแท่นมนังศีลาบาตรจำลอง ใกล้ๆ กับเนินปราสาท อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยทำพระแท่น มนังศีลาบาตรจำลองด้วยซีเมนต์มาตั้งไว้ เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงสถานที่ที่พบพระแท่นนั้น ปัจจุบันพระแท่นองค์จริงประดิษฐานอยู่ ณ พิพิธภัณฑสถานวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง กรุงเทพมหานคร

ศาลาจำลอง ด้านหลังเนินปราสาท มีศาลาจำลองสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัยหลังหนึ่ง สร้างไว้เพื่อรำลึกถึงศาลาพระมาสและพุทธศาลา ซึ่งศิลาจารึกหลักที่ 1 ระบุว่าพ่อขุนรามคำแหงทรงสร้างไว้ในป่าตาลนี้ ปัจจุบันศาลาจำลองนี้ทรุดโทรมไปตามกาลเวลา

ข้อมูลติดต่อ

ชื่อผู้ติดต่อ :

อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย

ที่อยู่ :

อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ต.เมืองเก่า อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 64210

เบอร์โทรศัพท์ :

055-697-527

พิกัด :

17.01696, 99.70551

Facebook :

อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย

ข้อมูลทั่วไป

วันทำการ :

ทุกวัน

เวลาทำการ :

จันทร์–ศุกร์ เวลา 06.00-17.00 น.

เสาร์–อาทิตย์ เวลา 06.00-21.00 น.

สถานที่ตั้ง :

อยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยชั้นใน ฝั่งตรงข้ามกับวัดมหาธาตุ

การเดินทาง :

รถจักรยาน รถไฟฟ้าเช่าขับเอง รถรางไฟฟ้า

ชมทัศนียภาพ

พักผ่อน

เรียนรู้ประวัติศาสตร์

หาประสบการณ์

เติมเต็มจิตวิญญาณ

โบราณสถาน

เดินเท้า

ปั่นจักรยาน

สามล้อเครื่อง

รถราง

Information Center

ที่จอดรถ

จุดถ่ายภาพ

ตำนานพระร่วง

ป้ายแผนที่

กษัตริย์เสด็จ

กิจกรรมแบบเดี่ยว

กิจกรรมแบบกลุ่ม

เพื่อความรู้์

กิจกรรมกลางแจ้ง

จุดสังเกต

เนินปราสาทตั้งอยู่ตรงข้ามกับวัดมหาธาตุ ณ จุดจอดรถรางที่ 10

ที่ตั้ง

อยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ทางด้านซ้ายของประตูทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ณ จุดจอดรถรางที่ 10

แผนที่

ข้อแนะนำ

อากาศค่อนข้างร้อน ควรพกร่ม หรือ หมวก และน้ำดื่ม ระหว่างการเยี่ยมชม

แสงแดดจ้า ควรทาโลชั่นกันแดด เพื่อป้องกันผิวไหม้

หากเดินทางเยี่ยมชมในเวลาค่ำ ควรทายากันยุง เนื่องจากบริเวณวัดมีสระน้ำที่มียุงชุกชุม

เนินปราสาท ถือเป็นโบราณสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของเมืองสุโขทัย นักท่องเที่ยวควรจะศึกษาข้อมูลมาเบื้องต้นเพื่อให้เข้าใจและสามารถซึมซับประวัติศาสตร์ได้อย่างถ่องแท้

ข้อควรระวัง

หากเดินทางโดยลำพัง ให้ระมัดระวังความปลอดภัย

อย่าปีนป่าย โบราณสถาน ในจุดที่เจ้าหน้าที่เตือน

โปรดปฏิบัติตามคำเตือนของเจ้าหน้าที่อย่างรัดกุม

ต้นตาลในป่าตาลนี้มีอายุมากหลายสิบปี ใบตาลและลูกตาลที่แก่ได้ที่แล้วมักร่วงจากต้นลงมา อาจเป็นอันตรายได้ ควรระมัดระวัง