วัดป่ามะม่วง 
อารามที่ประทับของพระราชาผู้ทรงธรรม 
(อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย, เมืองเก่าสุโขทัย) 
       ในเขตอรัญญิก หรือเขตวัดป่านอกกำแพงเมืองโบราณสุโขทัยทางด้านทิศตะวันตกนั้น อาณาบริเวณที่สำคัญที่สุด เรียกว่า "ป่ามะม่วง" จากชื่อนี้ซึ่งปรากฏในศิลาจารึกวัดป่ามะม่วงนั้น ทำให้เข้าใจว่าแต่เดิมอาจเป็นอุทยานอันร่มรื่น ดังที่ศิลาจารึกวัดป่ามะม่วง ภาษาไทยเล่าว่า "เมื่อก่อนที่นี่เป็นราช...พระญารามราชผู้เป็นปู่ปลูกไม้ม่วงฝูงนี้เป็นถ่อง ดูงามแก่กม" ต่อมาในรัชกาลสมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท มีพระราชหฤทัยใฝ่ในธรรม มีพระราชประสงค์จะผนวชในพระพุทธศาสนา ในปีพุทธศักราช 1905 จึงโปรดให้ปรับปรุงป่ามะม่วงให้งดงาม ใช้เป็นอารามที่ประทับจำพรรษา และที่จำพรรษาของพระอุปัชฌาย์คือสมเด็จพระมหาอุทุมพรบุปผามหาสวามี ซึ่งเสด็จมาจากเมืองนครพันของมอญ ข้อความในศิลาจารึกวัดป่ามะม่วง ภาษาเขมร เล่าว่า "ใช้นายช่างให้ฟังคำสั่ง ปลูกสร้างกุฏิวิหารกลางป่ามะม่วง อันมีโดยทิศปัจจิมของเมืองสุโขทัยนี้ ปราบ (พื้นที่) ให้ราบ ถมทรายให้เสมอ ทำ(ให้)สวยงามทุกทิศ คล้ายพระวิษณุกรรมคิดเนรมิต"
จารึกเล่าว่าเมื่อพระญาลิไทออกผนวชนั้น เกิดปาฏิหาริย์อัศจรรย์แผ่นดินไหวเมื่อเหยียบย่างพระบาทลงบนพื้น แสดงถึงพระราชกฤษฎาภินิหารของพระองค์ท่าน
ปัจจุบันวัดป่ามะม่วง เป็นโบราณสถานที่ร่มรื่น มีพระอุโบสถที่เหลือเพียงส่วนฐาน ถัดมาทางด้านหลังเป็นเจดีย์ก่ออิฐตั้งอยู่บนลานประทักษิณ มีบันไดทางขึ้น ด้านหลังเจดีย์มีเสาสูง เชื่อว่าเป็นเสาหงส์ สัญลักษณ์ของวัดมอญ ซึ่งเชื่อกันว่าพระสงฆ์ในนิกายนี้มีวัตรปฏิบัติน่าเลื่อมใส
 
จารึกเล่าว่าเมื่อพระญาลิไทออกผนวชนั้น เกิดปาฏิหาริย์อัศจรรย์แผ่นดินไหวเมื่อเหยียบย่างพระบาทลงบนพื้น แสดงถึงพระราชกฤษฎาภินิหารของพระองค์ท่าน
ปัจจุบันวัดป่ามะม่วง เป็นโบราณสถานที่ร่มรื่น มีพระอุโบสถที่เหลือเพียงส่วนฐาน ถัดมาทางด้านหลังเป็นเจดีย์ก่ออิฐตั้งอยู่บนลานประทักษิณ มีบันไดทางขึ้น ด้านหลังเจดีย์มีเสาสูง เชื่อว่าเป็นเสาหงส์ สัญลักษณ์ของวัดมอญ ซึ่งเชื่อกันว่าพระสงฆ์ในนิกายนี้มีวัตรปฏิบัติน่าเลื่อมใส


ข้อมูลติดต่อ 
ชื่อผู้ติดต่อ : 	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยที่อยู่ : 	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ต.เมืองเก่า อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 64210เบอร์โทรศัพท์ : พิกัด : 	17.01669, 99.68656Facebook :  
ชื่อผู้ติดต่อ : 
	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย
ที่อยู่ : 
	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ต.เมืองเก่า อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 64210
เบอร์โทรศัพท์ : 
พิกัด : 
	17.01669, 99.68656
Facebook : 
ข้อมูลทั่วไป 
 วันทำการ :  ทุกวัน เวลาทำการ :  แนะนำให้เยี่ยมชมก่อนเวลา 16.00 น. (ห่างจากบ้านชุมชน ไม่ค่อยมีการสัญจรไปมา)  สถานที่ตั้ง :   อยู่นอกกำแพงเมือง อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ทางด้านทิศตะวันตก ประมาณ 2 กิโลเมตร การเดินทาง :  รถจักรยาน รถจักรยานยนต์ รถยนต์ส่วนตัว รถไฟฟ้าเช่าขับเอง 
 วันทำการ : 
 ทุกวัน
 เวลาทำการ : 
 แนะนำให้เยี่ยมชมก่อนเวลา 16.00 น. (ห่างจากบ้านชุมชน ไม่ค่อยมีการสัญจรไปมา) 
 สถานที่ตั้ง :  
 อยู่นอกกำแพงเมือง อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ทางด้านทิศตะวันตก ประมาณ 2 กิโลเมตร
 การเดินทาง : 
 รถจักรยาน รถจักรยานยนต์ รถยนต์ส่วนตัว รถไฟฟ้าเช่าขับเอง
จุดสังเกต	  
ซึ่งอยู่ทางตะวันตกของเมืองสุโขทัย มีศิลาจารึกหลักที่ 6 ค้นพบในวัดป่ามะม่วง พูดถึงความสำคัญของวัดนี้ว่า พระมหาธรรมราชาลิไททรงนิมนต์สมเด็จพระสังฆราชจากเมืองพัน (บริเวณเมาะตะมะ ซึ่งเป็นเมืองของมอญ) มาที่สุโขทัย 
ที่ตั้ง 
ตั้งอยู่นอกกำแพงเมืองสุโขทัย โบราณสถานนอกเมืองโบราณสุโขทัยด้านตะวันตก 
แผนที่ 











 
         
         
         
         
        